Mikołaj Kopernik do Feliksa Reicha, kanonika warmińskiego
Frombork, 8 kwietnia [1526 r.]
Oryginał.: zaginiony, do 1945 r. w Staatsarchiv, Königsberg. sygn. Schrank 5. Fach 22. nr 28; fotokopia w Ermlandhaus Münster, Nachlass von Hans Schmauch. List był autografem M. Kopernika z dopiskami F. Reicha.
List to autograf Kopernika, bez nazwiska odbiorcy, którym był niewątpliwie Feliks Reich, kanonik warmiński w latach 1526-1539. Treść listu zawiera wyjaśnienia niektórych niezrozumiałych dla Reicha szczegółów rozważań Kopernika o reformie monety pruskiej oraz wyrazy ubolewania z powodu opóźniania się jej realizacji.
W datacji listu występuje Varmia czyli Frombork; określenie to częściej pojawia się w listach Kopernika i osób współczesnych. Octaua Pasce oznacza ósmy dzień po Wielkanocy, która w 1526 r. przypadała na l kwietnia, data dzienna listu jest więc 8 kwietnia. Data roczna nie jest wprawdzie podana, ale mógł nią być tylko rok 1526. Feliks Reich, pełniący jeszcze wtedy funkcję kanclerza kapituły warmińskiej, właśnie wówczas włączył się poważnie do sprawy reformy monetarnej Prus i był z biskupem Maurycym Ferberem w Gdańsku wiosną i latem 1526 r. Współdziałał też przy sporządzeniu tam konceptu listu radców Prus Królewskich do Josta Ludwika Decjusza w połowie lipca 1526 r. Kopernik użyczył mu tekst swojego traktatu monetarnego napisanego w początkach 1526 r. W liście do Reicha rozwija myśli zawarte w jednej części traktatu monetarnego Monete cudende ratio, a który sam określa jako de moneta Prussiana ratiocinatio - Rozumowanie o monecie pruskiej. Myśli te dotyczą wartości i składu monety. a przy tym objaśnień dla terminów bess – 2/3 całości i dodrans – 3/4 całości.
Źródło: Mikołaj Kopernik, Pisma pomniejsze, Warszawa 2007.
